کسانی که مطالعه‌ای در نظریه تیپ شخصیتی داشته‌اند، معمولاً با اشتیاق به دنبال کشف تیپ شخصیتی دیگران هستند. این نظریه به ما کمک می‌کند تا یکدیگر را در سطحی عمیق‌تر درک کنیم و این درک، می‌تواند در هر موقعیت اجتماعی – چه صمیمی و چه سطحی – فواید بزرگی به همراه داشته باشد. شناخت تیپ شخصیتی معیاری برای تمام ابعاد وجودی افراد نیست، اما نقطه شروعی عالی برای کشف فردیت آن‌هاست. به‌راستی چه خوش‌شانس‌اید که آزمون شخصیتی رایگان و فوق‌العاده‌ی ما را در اختیار دارید!
با این حال، گاهی ممکن است نتوان از کسی خواست که آزمون ما را انجام دهد. اما همچنان دلتان می‌خواهد تیپ شخصیتی او را بدانید؛ شاید با دقت در صحبت‌ها و رفتارش حدسی بزنید. من اینجایم تا همان‌طور که در مقالات دیگر نیز انجام داده‌ام، به شما کمک کنم تا این حدس‌ها را به سطحی بالاتر ببرید.
در این مقاله، به پنجمین و آخرین جفت ویژگی‌های تیپ شخصیتی در نظام نظری ما می‌پردازیم: ویژگی‌های هویتی بی‌قرار و قاطع. تفاوت‌های برجسته میان این دو نوع شخصیتی را توضیح می‌دهم (هر فرد با یک تیپ شخصیتی خاص می‌تواند بی‌قرار یا قاطع باشد) و با استفاده از بخشی از داده‌های پژوهشی عالی‌مان، به شما نشان می‌دهم چگونه می‌توان آن‌ها را در رفتار واقعی تشخیص داد. بیایید شروع کنیم!
تفاوت‌های ویژگی‌های هویتی
به‌طور خلاصه، ویژگی‌های هویتی به میزان اعتماد به نفس و تعادل احساسی افراد مربوط می‌شود. افرادی با شخصیت بی‌قرار معمولاً تردید بیشتری دارند و واکنشی‌ترند، در حالی که افراد قاطع این‌گونه نیستند. این‌ها تفاوت‌هایی اساسی ولی کلی هستند، زیرا در حالی که این ویژگی‌ها با رفتارهای خاصی هم‌بستگی دارند، دیگر ویژگی‌های شخصیتی هم تأثیرگذار هستند. وقتی سعی می‌کنید ویژگی هویتی کسی را حدس بزنید، بهتر است بر رفتارهایی تمرکز کنید که کمتر به سایر ویژگی‌ها مربوط می‌شوند و بیشتر بازتاب هویت‌اند.
نکتهٔ مهمی که هنگام حدس زدن شخصیت بی‌قرار یا قاطع باید در نظر داشته باشید، این است که بسیاری از جنبه‌های تجربه‌شدهٔ این ویژگی‌ها احساسی‌اند و بنابراین درونی. برای تشخیص آن‌ها باید اثرات ظاهری‌شان را ببینید. من چند داده را انتخاب کرده‌ام که تفاوت چشمگیری میان تیپ‌های بی‌قرار و قاطع نشان می‌دهد و به‌احتمال زیاد در دنیای واقعی نیز نمود رفتاری دارند. نخستین پرسش پژوهشی را با هم بررسی کنیم:
«آیا نگران این هستید که دیگران چگونه درباره‌تان قضاوت می‌کنند؟»
این پرسشی است که بسیاری می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند. اما به‌طور کلی، حدود ۸۱٪ از شخصیت‌های بی‌قرار و تنها ۳۴٪ از شخصیت‌های قاطع با آن موافق‌اند. تجربه‌های زیسته حتی میان افرادی با یک تیپ شخصیتی اصلی می‌تواند متفاوت باشد. برای مثال، در شخصیت‌های فرمانده (ENTJ)، فقط حدود ۱۷٪ از فرمانده‌های قاطع (ENTJ-A) با این پرسش موافق‌اند، در حالی که ۶۸٪ از فرمانده‌های بی‌قرار (ENTJ-T) موافق‌اند.
تفاوت‌های هویتی می‌تواند بر رفتار افرادی که در سایر ویژگی‌ها یکسان به نظر می‌رسند تأثیر بگذارد؛ نکته‌ای که باید هنگام حدس زدن ویژگی هویتی به یاد داشته باشید. برای مثال، نگرانی درباره درک دیگران، چگونه ممکن است رفتار جسورانه فرمانده‌ها را تحت‌تأثیر قرار دهد؟ هویت بی‌قرار احتمالاً آن‌ها را به‌سمت جلب رضایت دیگران سوق می‌دهد که ممکن است باعث شود در برخوردهای اجتماعی خوش‌برخوردتر باشند – آن‌ها می‌خواهند دوست‌داشتنی به‌نظر برسند، پس رفتار دوستانه‌تری دارند.
از سوی دیگر، تمایل شخصیت‌های بی‌قرار به نگرانی درباره داوری دیگران می‌تواند سبب شکل‌گیری یک خودنگری شکننده شود. بنابراین این ویژگی ممکن است فرمانده‌ها را هنگام روبه‌رو شدن با مخالفت یا انتقاد، بیش از حد تدافعی کرده یا باعث نقد تند از سوی آن‌ها شود. در حالی که ناسازگاری‌های اجتماعی ممکن است شخصیت‌های بی‌قرار کمتر رویاروی (مانند بسیاری درونگراها) را به عقب‌نشینی و دلخوری خاموش سوق دهد، یک فرماندهٔ بی‌قرار ممکن است در واکنش، به‌شدت بروز احساسات کند.
همچنین، ممکن است یک فرمانده بی‌قرار برای جلب توجه دست به خودنمایی بزند و بخواهد در مرکز توجه باشد، در حالی که همین نگرانی‌ها می‌تواند شخصیت‌های درونگرای دیگر را از روی خجالت به عقب براند. ترکیب منحصربه‌فرد و پیچیده‌ای که ویژگی هویتی با سایر ویژگی‌های شخصیتی می‌سازد، باعث می‌شود که نتوان هیچ رفتار خاصی را به‌طور قطعی به قاطع بودن یا بی‌قرار بودن نسبت داد – مگر اینکه از سایر ویژگی‌های آن فرد نیز اطلاع داشته باشید تا بتوان الگوی کلی رفتار را تفسیر کرد.
بنابراین، اگر بخواهید با استناد به پرسش پژوهشی بالا، ویژگی هویتی کسی را حدس بزنید، شاید بهتر باشد به شدت ناامنی اجتماعی توجه کنید تا به بروز خاص آن. این مورد را می‌توان در میزان اهمیت دادن فرد به درک مثبت دیگران و نیز شدت واکنش او به برداشت منفی مشاهده کرد. به رفتار او در موقعیت‌های پرمخاطرهٔ اجتماعی و حتی در شرایط عادی دقت کنید. هرچه فرد برای جلب نظر دیگران، از رفتار طبیعی‌اش بیشتر منحرف شود، احتمال اینکه شخصیت بی‌قرار داشته باشد بیشتر است. اما اگر در جهت جلب تأیید دیگران حاضر به مصالحه یا تطبیق نباشد، نشانه‌ای از نگرانی کمتر نسبت به قضاوت اجتماع و به احتمال بیشتر داشتن هویتی قاطع است.
همین‌طور، اگر کسی متوجه شود که فرد دیگری او را دوست ندارد، واکنشش می‌تواند به شما در حدس دقیق‌تر کمک کند. یک شخص قاطع احتمالاً واکنش معتدل‌تری به طرد اجتماعی یا مخالفت نشان می‌دهد: ناراحت، کلافه یا ناامید می‌شود، اما احتمال کمتری دارد که به‌شدت آسیب ببیند و ممکن است زودتر مسئله را فراموش کند. اما شخص بی‌قرار ممکن است مدت‌ها درگیر احساسات منفی شدید باشد. این نوع حالات معمولاً از بیرون قابل تشخیص‌اند – چه در یک دوست و چه همکار – پس با دقت به آن‌ها نگاه کنید. اکنون پرسش پژوهشی مؤثر دیگری را بررسی کنیم.
«آیا برایتان سخت است که اجازه ندهید یک رویداد نسبتاً پراسترس بر شما تأثیر منفی بگذارد؟»
این پرسش پژوهشی به جنبه واکنشی ویژگی هویتی اشاره دارد – حفظ تعادل در برابر نوسان. حدود ۸۲٪ از شخصیت‌های بی‌قرار با این گزاره موافق‌اند، در حالی که فقط ۳۳٪ از شخصیت‌های قاطع چنین هستند. هرچند همه ممکن است احساسات منفی ناشی از استرس را تجربه کنند، شخصیت‌های قاطع معمولاً تأثیرپذیری کمتری دارند. سرنوشت می‌تواند همه را به زمین بزند، اما برای برخی، این سقوط کمتر دردناک یا طولانی است. شخصیت‌های قاطع شاید در به‌کارگیری تکنیک‌های مقابله با استرس بهتر عمل کنند، یا احتمالاً اصلاً واکنش اولیه‌شان آن‌قدر شدید نیست که نیاز به بازیابی جدی داشته باشند. از همین رو، حفظ آرامش، بازگشت تعادل و ادامه مسیر برای‌شان سهل‌تر است.
اما برای شخصیت‌های بی‌قرار، حتی وقایع نسبتاً پراسترس می‌تواند چالشی دوبل باشد – هم واکنش اولیه شدیدتری دارند و هم در بازیابی تعادل دشواری بیشتری تجربه می‌کنند. اگر می‌بینید فردی معمولاً پاسخ‌هایی نمایشی به مشکلات زندگی می‌دهد، احتمال بیشتری وجود دارد که بی‌قرار باشد. بار دیگر تأکید می‌کنیم: این موضوع به «نوع» واکنش مربوط نیست، بلکه شدت آن مهم‌تر است. کسی که مرتب اضطراب زیادی نشان می‌دهد، به احتمال بیشتر بی‌قرار است.
آیا می‌دانستید که مجموعه‌ای از راهنماهای کاربردی برای کمک به شخصیت‌های بی‌قرار در شناخت و بهره‌برداری از ویژگی هویتی‌شان طراحی کرده‌ایم؟ بیشتر بدانید →
شک نیز نشانه دیگری از بی‌قراری است. این مورد اگرچه مستقیماً در پرسش بالا مطرح نشده، اما یکی از رایج‌ترین «اثرات منفی» استرس، همان تردید در خود است. اگر فردی با ویژگی بی‌قرار در شرایط پراسترس قرار بگیرد، حفظ اعتمادبه‌نفس برایش سخت‌تر شده و ممکن است – دست‌کم موقتاً – در دام شک بیفتد. به‌ویژه هنگامی که چنین شرایطی مانع از دستیابی به هدفی مشخص شود، این حالت شدت می‌گیرد. این در تضاد با شخصیت‌های قاطع است که معمولاً در مواجهه با موانع، اعتماد به نفس خود را حفظ می‌کنند.
مشاهده میزان تردید فرد پس از مواجهه با مانعی در مسیر می‌تواند در شناسایی ویژگی هویتی او مؤثر باشد. اگر فردی مدام در تصمیمات و انتخاب‌های خود تردید می‌کند یا از حرکت بازمی‌ایستد، احتمال بیشتری دارد که تیپ بی‌قرار داشته باشد. ولی اگر پس از شکست به‌نظر می‌رسد که خللی در روحیه‌اش ایجاد نشده و همچنان پرانرژی است، به‌احتمال زیاد در سوی قاطع طیف قرار دارد. چنین شخصیت‌هایی معمولاً راحت‌تر خوش‌بینی و اعتمادبه‌نفس خود را حفظ می‌کنند – هرچند تردید دارند، اما این تردید بیشتر در حاشیه است تا مانعی در مسیر زندگی.
جمع‌بندی
هیچ رفتار یا رویداد مشخصی به‌تنهایی نمی‌تواند ویژگی هویتی فردی را اثبات کند، اما وقتی بدون کمک گرفتن از آزمون شخصیتی قصد دارید تیپ شخصیتی کسی را تشخیص دهید، هر نشانه‌ای اهمیت دارد. می‌توانید با مرور نشانه‌ها و الگوها در گذر زمان، مسیر شناخت را ترسیم کنید. و در نهایت، حدس خود را «زنده» نگه دارید، یعنی اجازه دهید در صورت نیاز تغییر کند. حتی اگر تیپ شخصیتی فردی را دقیق حدس بزنید، باید به یاد داشته باشید که هر شخص، یکتاست. تیپ شخصیتی صرفاً نقطه آغاز است، و کشف سایر جنبه‌های فردیت افراد بهترین مسیر برای تعامل مؤثر، همراه با احترام، مهربانی و کنجکاوی است. هیچ مقدار مشاهده دقیق نمی‌تواند جایگزین ارتباطی اصیل و انسانی شود.
در پایان، باید گفت شناخت ویژگی هویتی دیگران، فرصت ویژه‌ای در مسیر دوستی است. برای مثال، فرد بی‌قراری که دچار استرس شده ممکن است از همدلی و حمایت شما سپاسگزار باشد، و این خود به برقراری رابطه‌ای گرم و پایدار منجر شود. از سوی دیگر، فرد قاطع ممکن است از پایداری عاطفی لازم برای پذیرش زوایای سخت‌گیرانه‌تر شخصیت شما برخوردار باشد، و این به شما اجازه می‌دهد تا با آرامش، خودِ واقعی‌تان را بروز دهید. ویژگی هویتی شخصیتی به احساس امنیت عاطفی مربوط می‌شود، و درک آن می‌تواند دروازه‌ای به روابط عمیق از هر نوع باشد. موفق باشید در حدس‌هایتان!